Μια Αραβική Γιορτή, ένα Βιβλίο και μια Αρχόντισσα!

Μια Αραβική γιορτή, ένα βιβλίο και μια Αρχόντισα!Θα σας εξηγήσω ποια σχέση τα συνδέει! 

Ας τα πάρουμε με τη σειρά.

Ζώντας σε μια Αραβική, επομένως Μουσουλμανική χώρα, την περίοδο του Ραμαζανιού, κάθε απόγευμα που πλησιάζει η ώρα της λήξης της νηστείας, όλα τα καταστήματα τροφίμων γεμίζουν με εκείνους τους τεράστιους δίσκους, γεμάτους με όλα τα καλά του Κόσμου.

Όταν βλέπω όλα αυτά τα αγαθά, κάνω περίεργους συνειρμούς! Θυμάμαι τη Λωξάνδρα, εκείνη την υπέροχη και αξιαγάπητη αρχόντισσα της Πόλης που μας την περιέγραψε εκπληκτικά στο ομότιτλο βιβλίο της η Μαρία Ιορδανίδου!

(Γλυκά στριφτά με φύλλο, φιστίκι από το Χαλέπι, για μας Αιγίνης, βούτυρο και σιρόπι)

Μπορεί κι εσείς να έχετε χαρεί αυτό το βιβλίο ή να έχετε απολαύσει την ομώνυμη σειρά από την τηλεόραση με την κα Μπέτη Βαλάση. 

Ίσως και σ’ εσάς να είχε κάνει εντύπωση η σχέση της με τα γλυκά και πώς τα χρησιμοποιούσε! 

Ήταν ένας τρόπος να διώξει τη στενοχώρια και τις κακές σκέψεις της, να ηρεμήσει και να ξεκουραστεί, να ευχαριστήσει κάποιον δικό της ή να τον ανταμείψει. Το γλυκό δε σήμαινε γιορτή αλλά μια ευκαιρία για γιορτή!

Δεν ήταν τυχαίο που κι Δημητρός, ο μετέπειτα άνδρας της, γοητεύτηκε από την πρώτη τους συνάντηση  και το βράδυ την ονειρεύτηκε σαν τη γυναικεία μορφή που εικονίζεται στα Κωνσταντινάτα που « στο αριστερό της χέρι, λέει, κρατούσε το κέρας της Αμαλθείας, απ' όπου χύνονταν και πλημμύριζαν τον κόσμο καρποί ξεροί και φρέσκοι, πιατέλες ...αρμαθιές...Τι όνειρο ήταν αυτό; Μπερεκέτι, μεγάλο μπερεκέτι!»

«Μπερεκέτι, μεγάλο μπερεκέτι» φαίνονται και σ’ εμένα όλα τα υπέροχα γλυκά του Ραμαζανιού, που περιμένουν υπομονετικά μέσα στους μεγάλους δίσκους, μυρωδάτα και ροδοκόκκινα για να καταναλωθούν, να ανταμείψουν τους νηστεύοντες και να τους ευχαριστήσουν!  
Για δείτε τι εννοώ!

(Κουνάφα με κανταΐφι και φιστίκι, Κουνάφα με σιμιγδάλι και κρέμα τυριού Ιορδανίας και Μπασμπούσα, δηλαδή Αραβικό Σάμαλι).

Περιμένουν ολόφρεσκα πάνω σε πάγκους να γεμίσουν μικρότερους δίσκους, να προσφερθούν στα σπίτια και να γλυκάνουν φίλους και συγγενείς των ντόπιων, όπως απαιτεί το έθιμο των ημερών.

Όλη η ατμόσφαιρα μοσχοβολάει ροδόνερο και φρέσκο βούτυρο!

(Γλυκά με φύλλο, φιστίκι και αμύγδαλο)

Θυμάμαι πως η Λωξάνδρα έλεγε και ξανάλεγε, ρωτώντας και απαντώντας ταυτόχρονα, εκείνο το "Τις εστί πλούσιος; Ο εν ολίγω αναπαυόμενος!" 

Εκείνο το «εν ολίγω», τότε που διάβαζα το βιβλίο, μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση, γιατί όλα, αισθήματα και υλικά αγαθά, τα μετρούσε με το πολύ! 

Σήμερα, ζώντας αρκετά χρόνια στην Αραβική Ανατολή, κατανοώ απολύτως αυτή τη νοοτροπία και νομίζω ότι εννοούσε «λίγο απ’ όλα!»

(Κουνάφα, η αγαπημένη μου, με τυρί και σιρόπι!)

Το βασίλειο της Λωξάνδρας ήταν η κουζίνα, εκεί «γλεντούσε τη ζωή της» και μαγείρευε «για να τέρπει και να τέρπεται!»

Δεν γνωρίζω πόσες από τις εδώ γυναίκες σήμερα «γλεντούν» μ’ αυτόν τον τρόπο τη ζωή τους, αφού μπορούν να βρουν εύκολα στην αγορά  ό,τι επιθυμεί η καρδιά του συζύγου τους!

(Κουνάφα τυλιχτή, με κρέμα και ξηρούς καρπούς)

(Τρίγωνα με φύλλο και αμύγδαλο)

(Ρολά γεμιστά με φιστίκι)

Τα χέρια της Λωξάνδρας, λέει, ήταν πλασμένα για να δίνουνε. "Λάβετε φάγετε" λεν οι ανοιχτές οι χούφτες της απάνω στο τραπέζι. "καλέ φάε σε λένε, φάε. Ποσούτσικο(=λίγο) πράμα πήρες."

(Οm Ali, που θα πει «η μάνα του Αλή», μια πουτίγκα με γάλα, ψωμί και ξηρούς καρπούς που έρχεται από την Αίγυπτο. Μου αρέσει πολύ και ποτέ δεν σερβίρομαι από αυτό «ποσούτσικο πράμα!»).

Όταν είχε κάποια αδιαθεσία ήξεραν πώς να τη συνεφέρουν! Η ζάχαρη και τα αρώματα είχαν ιαματικές ιδιότητες! 

« Την επομένη ήρθε ο Θεόδωρος να τη δει: "Τι έπαθες νενέκα μου; είπε μπαίνοντας γελαστός, βαστώντας ένα μεγάλο κουτί λουκούμια και άλλο ένα κουτί ακιντέδες του Χατζή-Μπεκίρ».

(Τεράστια ποικιλία από Σοκολατάκια)

(Χαρακτηριστικά Γλυκά της Μέσης Ανατολής, φτιαγμένα από ένα είδος αρωματικού ζελέ, πολλούς ξηρούς καρπούς, καρύδα ή μαντολάτο. Το καλό είναι ότι δεν είναι πολύ γλυκά).

(Να και τα καταπληκτικά μικρά γλυκάκια, αρωματισμένα με ροδόνερο και τυλιγμένα σε αποξηραμένα πέταλα τριαντάφυλλου! Έρχονται από τη Συρία και,τα τελευταία χρόνια, τα βρίσκει πλέον κανείς πολύ σπάνια στην αγορά).

Σας έλεγα ότι η Λωξάνδρα χρησιμοποιούσε τα γλυκά σαν ανταμοιβή συνεργασίας και υπακοής. Κάπου μέσα στο βιβλίο περιγράφεται πολύ ζωντανά η αναγκαστική επίσκεψη της ατίθασης μικρής Ευτέρπης στο χαμάμ. Όταν από το ζεστό θάλαμο του λουτρού, περνούσαν στον πιο δροσερό και από κει στη μεγάλη σάλα, «η Λωξάνδρα...για να πάρει πίσω την καρδιά της Ευτέρπης, αγόραζε από την αραπίνα που καθόταν μπροστά σ' ένα πελώριο ταβλά, στη μέση της σάλας, λιχουδιές από μέλι και σουσάμι».

(Μικρά γλυκά, όχι από μέλι αλλά  από πάστα Χουρμά, τυλιγμένη με ξηρούς καρπούς και σουσάμι)

Υποθέτω ότι όλη η παρέα γλυκαινόταν, όχι μόνο η Ευτέρπη, κι έτσι καθαρές και καλοκαρδισμένες γύριζαν στο σπίτι τους!

Μεγάλη σημασία έδιναν τότε αλλά δίνουν και τώρα οι Ανατολίτες στο ζήτημα της τροφής αλλά και στα γλυκά, τα οποία τα τιμούν ιδιαίτερα! Αυτή τους η αγάπη φαίνεται και στα λόγια ενός Ανατολίτη ποιητή, με τα οποία ύμνησε τη γυναικεία ομορφιά και γλυκύτητα:

"Μουχαλεμπί και γκιούλ σερμπέτ,

ο αναστεναγμός σου

και του Χατζή Μπεκίρ λοκούμ

ο τρυφερός λαιμός σου.

κι ο κάθε λόγος σου γλυκός,

σαν ραβανί αφράτος,

και σαν Αιβάν-Σεράι λοκμάς

με μέλι μυρωδάτος!"

(Όλα τα αποσπάσματα που αναφέρονται στην ανάρτηση είναι από το βιβλίο "Λωξάνδρα" της Μαρίας Ιορδανίδου - 1η έκδοση 1963 από το βιβλιοπωλείο της "Εστίας" Ι.Δ.Κολλάρου & Σίας Α.Ε. 52η έκδοση 2004.)

Με το έργο της αυτό τιμήθηκε με τον Χρυσό Σταυρό και το Οφφίκιο της Αρχόντισσας του Οικουμενικού Θρόνου).