Πέμπτη 30 Αυγούστου 2012

Το Χαρουπάλευρο, ένας ξεχασμένος θησαυρός!

Η Χαρουπιά (Ceratonia siliqua), είναι ένα αειθαλές, αυτοφυές  δέντρο που ευδοκιμεί στις χώρες γύρω από τη Μεσόγειο  και σε όλη τη Μέση Ανατολή. Μπορεί να ζήσει ακόμα και σε πολύ φτωχά εδάφη.

Το χαρούπι ή αλλιώς ξυλοκέρατο (Αρχαία Ελληνικά κεράτιον, εξ ου και Κεράτιος Κόλπος!), είναι ο καρπός της Χαρουπιάς.
Μοιάζει σαν αυτόν της Φασολιάς, αλλά είναι πολύ μεγαλύτερος. Όταν είναι χλωρό, είναι πράσινο, ενώ μετά την ωρίμανσή του παίρνει ένα καφετί χρώμα και γίνεται σκληρό.







Το χαρούπι τρώγεται ευχάριστα ωμό, διότι είναι γλυκό και αρωματικό. Είναι ένα από τα παλαιότερα ιδανικά  «τρόφιμα επιβίωσης» και λένε ότι τάισε τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, κατά την παραμονή του στην έρημο, καθώς και τον άσωτο υιό της Παλαιάς Διαθήκης, όταν τριγυρνούσε πεινασμένος. Στη νεότερη εποχή βοήθησε να επιβιώσουν πληθυσμοί που λιμοκτονούσαν σε περιόδους πολέμων, μεταναστεύσεων και μεγάλης φτώχειας.

Και κάτι εξαιρετικό: μέσα στο χαρούπι υπάρχουν 5-15 μικρά σκληρά κουκούτσια, τα κεράτια, τα οποία έχουν σταθερό βάρος (189–205 χιλιοστά του γραμμαρίου). Γι’ αυτό το λόγο οι σπόροι των χαρουπιών χρησιμοποιούνταν από την αρχαιότητα ως μονάδα μέτρησης βάρους του χρυσού και των πολυτίμων λίθων. Έτσι, λοιπόν, από την αρχαία ονομασία “κεράτιον”, προέκυψε και το γνωστό μας καράτι!

Από τα χαρούπια παράγεται το χαρουπάλευρο, ύστερα από μια διαδικασία ξήρανσης, άλεσης, καθώς και ψησίματος των λοβών,  αφού προηγουμένως αφαιρεθούν οι σπόροι.

Το αλεύρι που προκύπτει έχει χαρακτηριστική μυρωδιά και το χρώμα του κακάου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή ψωμιού και αρτοσκευασμάτων, αλλά και διαφόρων γλυκών. Πριν από μερικούς αιώνες, το χαρουπάλευρο ήταν ένα από τα σημαντικότερα γλυκαντικά τροφίμων στον Κόσμο και η υγιεινή, θα λέγαμε, «σοκολάτα».
Όπου χρησιμοποιείται το Χαρουπάλευρο, τα τρόφιμα ή τα γλυκά παίρνουν χρώμα καφέ-σοκολατί και γεύση, που μοιάζει με σοκολάτα!

Στην Ελλάδα το χαρουπάλευρο είναι παρεξηγημένο, διότι είναι συνδεδεμένο με την περίοδο της Κατοχής και της μεγάλης πείνας ή τις ζωοτροφές.
Κι όμως το χαρούπι είναι ένας πλήρης διατροφικός καρπός και η θρεπτική του αξία είναι αξιοσημείωτη, διότι είναι γεμάτο φυτικές ίνες, πολυφαινόλες και τανίνες, που του προσδίδουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Οι ουσίες πηκτίνη και λιγνίνη που περιέχονται στο χαρούπι όχι μόνο ρυθμίζουν την πέψη, αλλά έχουν τη δυνατότητα να αδρανοποιούν και να μεταφέρουν με ασφάλεια έξω από το σώμα βλαβερά στοιχεία, ακόμα και ραδιενεργά σωματίδια!


Είναι επίσης πλούσιο σε σάκχαρα, με πολύ λίγες θερμίδες, ελάχιστα λιπαρά και καθόλου καφεΐνη. Το ασβέστιο που περιέχει είναι πλουσιότερο, ακόμα κι απ' το γάλα, γεγονός που το καθιστά φυσικό θεραπευτικό για παθήσεις των οστών. Επιπλέον δεν περιέχει οξαλικό οξύ, όπως η σοκολάτα, το  οποίο τείνει να μειώνει  την ικανότητα του σώματος να αφομοιώσει το ασβέστιο.
Περιέχει σημαντικές ποσότητες φωσφόρου (81mg ανά 100gr), και άφθονο κάλιο (800mg ανά 100gr), μικρές ποσότητες νατρίου και σιδήρου και είναι πλούσιο σε βιταμίνη Α και Β και πολλά άλλα ιχνοστοιχεία.

Τι λέτε, δεν έχουμε λόγους να το ξαναθυμηθούμε και να το εντάξουμε στην καθημερινή μας διατροφή;  Για να σας πείσω, ας αναφέρω κι εγώ μερικούς:
1.  Είναι ιδανικό υποκατάστατο του κακάου και της σοκολάτας, μάλιστα πολύ οικονομικότερο και λιγότερο παχυντικό.
2.  Περιέχει στα συστατικά του σχεδόν 50% σάκχαρα και ως εκ τούτου μπορεί να αντικαταστήσει σημαντικό μέρος της ζάχαρης σε διάφορες συνταγές.
3.  Δεν περιέχει γλουτένη κι έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε προϊόντα, κατάλληλα για όσους παρουσιάζουν δυσανεξία σε αυτή.
4.  Είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες προστατεύουν τα κύτταρα του οργανισμού μας.
5. Έχει πολύ χαμηλή υγρασία και μπορεί να διατηρηθεί σε δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος για μεγάλο χρονικό διάστημα

Τι λέτε, το χαρουπάλευρο είναι ή δεν είναι ένας ξεχασμένος θησαυρός;
Επιβάλλεται να ξαναθυμηθούμε τη μεγάλη θρεπτική του αξία και να το εντάξουμε στην καθημερινή μας διατροφή.
Εξάλλου είναι πολύ εύκολο να το βρούμε, διότι διατίθεται σε πολλά καταστήματα τροφίμων. Όμως πριν το αγοράσουμε, πρέπει να διαβάσουμε προσεκτικά τη συσκευασία για να βεβαιωθούμε ότι είναι καθαρό, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή κακάου. Στα ίδια καταστήματα μπορούμε επίσης βρούμε και χαρουπόμελο. Χαρούπια μπορούμε να αγοράσουμε από την Κεντρική Αγορά ή να μαζέψουμε μόνοι μας το καλοκαίρι (χωρίς να υπερβάλουμε!), αν κάνουμε διακοπές στη Νότια Ελλάδα ή την Κρήτη. Έτσι θα έχουμε όλο το χρόνο ένα νοστιμότατο, φυσικό και γλυκό σνακ!

Α, και να μην το ξεχάσω: στη Λεμεσό της Κύπρου, η οποία είναι μεγάλη παραγωγός χαρουπάλευρου και χαρουπόμελου, υπάρχει και ένα μοναδικό Μουσείου χαρουπιού! 

20 σχόλια:

  1. Καλησπέρα Ελένη, το χαρουπάλευρο το γνώρισα πριν τρία χρόνια σε μια έκθεση προϊόντων από όλη την Ελλάδα. Είχα την τύχη να βρίσκονται εκεί εκπρόσωποι του "Πελίτι" (σύλλογος διάσωσης παλιών σπόρων) οι οποίοι έφτιαξαν μια υπέροχη "μερέντα" χρησιμοποιώντας χαρουπάλευρο.Εγώ αυτή του εμπορίου δεν την θέλω και μόνο μια φορά την αγόρασα εξ ανάγκης, αλλά αυτό που δοκίμασα εκεί ήταν εκπληκτικό.
    Στη σελίδα τους έχουν και τη συνταγή.
    Επιπλέον η Vita μας είχε γράψει μια πολύ ωραία ανάρτηση πριν καιρό για χαρουπόμελο.
    Σε ευχαριστούμε για τις υπέροχες πληροφορίες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα, Ξανθή μου!
      Ασχολούμαι αρκετά χρόνια με τους ξεχασμένους παλιούς σπόρους και το αλεύρι τους, περισσότερο όταν βρίσκομαι στην Ελλάδα και τα χρησιμοποιώ στο ψωμί που γίνεται εξαιρετικά νόστιμο.
      Για το "Πελίτι" έχω ακούσει αλλά δεν έχω γνωρίσει κάποιους.
      Συνταγή για μερέντα έχω κι εγώ, την έχω δοκιμάσει και ελίναι ελαφριά και υπέροχη. Εδώ όμως δεν βρίσκω καλά φουντούκια, όταν βρω, θα την ανεβάσω.
      Το χαρουπόμελο το γνώρισα πριν χρόνια στην Κύπρο. Θα επισκεφτώ τη σελίδα της Vita και θα δω τη συνταγή. σευχαριστώ πολύ για την ενημέρωση, το εκτιμώ πολύ.
      Να είσαι καλά, καλό Σ/Κ!

      Διαγραφή
  2. Πλήρης, κατατοπιστική και επιμελημένη η σημερινή σου ανάρτηση σου, Ελένη, για τη Χαρουπιά και τους καρπούς της.
    Εκτός όλων των πληροφοριών που μας ανέφερες, μου ξύπνησες μνήμες παιδικές!
    Παλιά, όντας παιδιά, πηγαίναμε στο χωριό στη γιαγιά, η οποία κάθε απόγευμα μας έδινε και μασουλούσαμε νόστιμα χαρούπια, γεμάτα μελάκι. Αστειευόταν μαζί μας λέγοντας ότι είναι σοκολάτες.
    Πάντως τα τρώγαμε και μας άρεσαν...

    Δεν έτυχε να το χρησιμοποιήσω ακόμα στην κουζίνα μου, αλλά κάποια στιγμή θα έρθει η ώρα και γι αυτό.

    Φιλιά σας Ελένη μου!
    Ζ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα, Ζαμπία μου!
      Μου άρεσε που θυμήθηκες την παιδική σου ηλικία, γλυκιά και χαρουπομελάτη! Κι εγώ έτρωγα μικρή χαρούπια αλλά θυμάμαι ότι οι μεγάλοι έλεγαν πάντα, αναφερόμενοι σ' αυτά, ιστορίες για τη μεγάλη πείνα και με στενοχωρούσαν. Το ΄41 ήταν ο μπαμπούλας μου, γιατί μικρή δεν έτρωγα!!!
      Ξαναδοκίμασα μεγάλη, όταν πρωτοπαρουσιάστηκαν τα καταστήματα υγιεινής διατροφής.
      Το εκτιμώ πάρα πολύ αυτό το προιόν και θα αντικαταστήσω σιγά-σιγά το κακάο, πειραματιζόμενη με τις συνταγές.
      Προτείνω να το χρησιμοποήσεις, ειδικά στο ψωμί είναι το κάτι άλλο!
      Φιλάκια σας πολλά, χαρουπομελωμένα!

      Διαγραφή
  3. Ελένη μου πολύ κατατοπιστική κι ενδιαφέρουσα η ανάρτησή σου. Εγώ δεν έχω δοκιμάσει ποτέ χαρουπόμελο ή χαρουπάλευρο και λέω να το κάνω σύντομα!
    Καλό βράδυ και φιλιά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Να είσαι καλά, Κική μου!
      Και βέβαια να το δοκιμάσεις! Θα περιμένω τις εντυπώσεις σου!
      Θα ανεβάσω μερικές συνταγές που έχω δοκιμάσει.
      Φιλάκια, καλό σου απόγευμα.!

      Διαγραφή
  4. Καλημέρες πολλές.
    Πλήρης και όμορφη αναφορά πραγματικά η αναφορά σου Ελένη μου, σε ένα φυτό και ένα προϊόν που έχει μάλλον ξεχαστεί.
    Μόνον μικρή με θυμάμαι να δαγκώνω χαρούπια, σε μια προσπάθεια να καταλάβω αυτό που έλεγε ο πατέρας μου πως χάρη σ' αυτά, επιβίωσε κόσμος στην Κατοχή.
    Δεν το έχω χρησιμοποιήσει ποτέ μέχρι σήμερα στην κουζίνα μου και με κάνεις να σκέφτομαι πως μόλις "βρεθώ" μπροστά στο έτοιμο προϊόν θα πρέπει να το αγοράσω.
    Χαιρετισμούς και φιλιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα, καλή μου Πηνελόπη!
      Είναι πολύ καλό που έχεις κι εσύ μνήμες από τη γεύση των χαρουπιών κι έτσι δε θα δυσκολευτείς να το εντάξεις στη διατροφή σας. Εδώ δοκιμάσατε το μπαντζάρι σε κέικ!!
      Αρχικά να το βάλεις στο ψωμάκι. Έχει και ο αρτοπαρασκευαστής πρόγραμμα, αν θυμάμαι καλά από μια φίλη μου που φτιάχνει ταχτικά μα΄ρο ψωμάκι.
      Αντιχαιρετούμε, φιλάκια!

      Διαγραφή
  5. Ελένη μου βήκα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες τις πληροφορίες σχετικά με την τόσο παρεξηγημένη αυτή τροφή!Μάλιστα δεν σου κρύβω,ότι επιπόλαια,χωρίς να έχω εξετάσει,χωρίς να έχω σχετικές πληροφορίες ,μέσα μου την είχα απορρίψει και εγώ!Και το κυριώτερο ..χωρίς λόγο!Έτσι λοιπόν ένιωσα μεγάλη έκπληξη ,όταν διεπίστωσα τις πολλαπλές ευεργετικές και θρεπτικές ιδιότητες του!!!Θερμά συγχαρητήρια γιατί πολυ ευφάνταστα καταπιάστηκες με ένα παρεξηγημένο προϊόν της φύσης,ένα δώρο που θα πρέπει να το φιλοξενούμε συχνά στη ταλαιπωρημένη κουζίνα μας.Περιμένουμε εναγωνίως και συνταγούλες από όποια φίλη το πρωτοδοκιμάσει.Φιλιά,πολλά,πολλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ πολύ, Φωτεινή μου, να είσαι καλά!
      Πράγματι το χαρούπι είναι πολύ παρεξηγημένο αλλά στην ουσία είναι πάρα πολύ ευεργετικό!
      Θα ανεβάσω μερικές προτάσεις-συνταγές σύντομα και εσύ δοκίμασε, όποια θέλεις!
      Φιλάκια, καλό βράδυ!

      Διαγραφή
  6. Πολύ όμορφη κατατοπιστική και άκρως νοσταλγική ανάρτηση!! Κι εγώ όπως η Ζ., με το που διάβασα για χαρούπια, έφερα στο νου μου τις εικόνες απ τα παλιά, με τις καλοκαιρινές "σοκολάτες" :))
    Φιλιά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς τον Γιώργο!
      Σε ευχαριστώ πάρα πολύ!
      Είδες πόσο αλλάζουμε μεγαλώνοντας; Ξεχνάμε τα σημαντικά ή η προσοχή μας στρέφεται αλλού, κυρίως σε υλικά που δεν είχαμε πάλι δοκιμάσει.
      Καιρός όμως να τα ξαναθυμηθούμε και να τα επαναξιολογήσουμε!
      Φιλιά, καλό βράδυ!

      Διαγραφή
  7. Πάντως στην Κύπρο το χαρουπόμελο εν ιδιαίτερα δημοφιλές. Την Καθαρά Δευτέρα (Κούλουμα), αναμιγνύουμε την ταχίνι με το χαρουπόμελο ( τερατσόμελο όπως το λέμε), και το έχουμε ως dip. Και χωρίς να είμαι και εντελώς σίγουρη, έχουν φτιάξει και παγωτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς την Κοπελλούα!
      Σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τις πληροφορίες!
      Έχω έρθει πολλές φορές στην Κύπρο και μου είπαν ότι τα χαρούπια ονομάζονται "μαύρος χρυσός", διότι έφερναν στο νησί πάρα πολλά έσοδα. Έχω επισκεφθεί και το Μουσείο χαρουπιού όπυ δοκίμασα χαρουπόμελο και παστέλι. Είναι υπέροχα! Και για το παγωτό άκουσα κι εγώ πρόσφατα αλλά δε έχω δοκιμάσει.
      Να είσαι καλά, καλό σου βράδυ!

      Διαγραφή
  8. Κ είναι και ένα πολύ ωραίο δεντράκι!
    υπέροχη ανάρτηση Ελένη μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όντως, Έρη μου, είναι πολύ όμορφο δένδρο, ειδικά όταν το συναντάς καταπράσινο σε άνυδρο, ξερό τοπίο, γεμάτο με τους σοκολατένιους καρπούς του!
      Σε ευχαριστώ πολύ, καλή μου!

      Διαγραφή
  9. JASAS STIN BOREIA ELLADA MPOREI NA KALIERGITE I HAROUPIA?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Συγχαρητήρια για την τόσο λεπτομερή αναφορά σας στην χαρουπιά...πριν λίγο καιρό έμαθα από φίλους για το χαρουπάλευρο και για την ιδιότητά του στην καταπολέμηση της οστεοπόρωσης, πέραν των άλλων .......είμαι 70 ετών και κάνω θεραπεία για οστεοπόρωση....άκουσα κυρίες να λένε πως βοηθήθηκαν στο να μειώσουν σημαντικά, με την καθημερινή χρήση του χαρουπάλευρου,τους δείκτες τους της οστεοπόρωσης... έτσι άρχισα πριν 15 μέρες την καθημερινή λήψη του...είμαι γενικά απόλυτη στην μη λήψη χημικών φαρμάκων και προς το παρόν έχω πολύ καλη υγεία...περπατώ,κολυμπώ πολύ,κάνω εντατική κηπουρική και με προσεκτική διατροφή,νομίζω πως κάνω σωστά βήματα για την υγεία μου....τώρα μαθαίνω από σας και για άλλες χρήσεις του, πολύ ενδιαφέρουσες,που θα υιοθετήσω σίγουρα...ρωτώ και εγώ ,όπως ο προηγούμενος αναγνώστης...μπορεί να ευδοκιμήσει στην Ποτίδαια,Χαλκιδικής το δένδρο? έχω αρκετό χώρο.
    Ζητώ συγγνώμη για την πολυλογία μου,...και επ`ευκαρία να σας ευχηθώ μια ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΧΡΟΝΙΑ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλή χρονιά, Κατερίνα, και καλώς ήλθες στο blog μου!
      Να είσαι πάντα υγιής και σε συγχαίρω για την προσπάθειά σου! Θα μου άρεσε πολύ να υιοθετήσω το δικό σου τρόπο ζωής.
      Μου αρέσει το χαρουπάλευρο και το χρησιμοποιώ στο ψωμί και στο κέικ, αν και δεν βρίσκω πάντα καλής ποιότητος.
      Απ ότι ξέρω η χαρουπιά ευδοκιμεί και καρποφορεί στη νότια Ελλάδα, τα νησιά και την Κύπρο. Όμως και οι χαρουπιές της Αθήνας είναι εξαιρετικές αλλά και της Τρίπολης. Ίσως τα χαρούπια τους να γίνονται λίγο μικρότερα.
      Διαβάζω ότι μπορεί να ευδοκιμήσει και σε περιοχές με θερμοκρασίες κοντά στο μηδέν! Γιατί όχι και στην περιοχή σου;
      Μόνο που θα πρέπει να γνωρίζεις ότι το δένδρο δεν αναπτύσσεται πολύ γρήγορα.
      Πάντως σου εύχομαι καλή επιτυχία!
      Στέλνω πάλι πολλές ευχές!

      Διαγραφή
  11. μπορειτε να αναρτησετε τη συναγη με τη μερεντα?? ευχαριστω

    ΑπάντησηΔιαγραφή